Pub-Date :26.05.2019
નાસાએ ૧૯૬૯માં અમેરીકન નાગરીકને ચંદ્ર ઉપર ઉતારીને ઇતિહાસ રચ્યો હતો. આ ઇતિહાસમાં નિલ આર્મસ્ટ્રોંગ, એલ્ડરીન બજ અને માકિલ કોલીન્સ નામનાં ત્રણ અંતરીક્ષયાત્રી અમર થઇ ગયા. એપોલો-૧૧ મિશનમાં આ ત્રણ અંતરીક્ષયાત્રી ચંદ્ર પર માનવી ઉતારવાનાં મિશનમાં ગયા હતાં. ત્રણેય અંતરીક્ષયાત્રીને અલગ અલગ કામ આપવામાં આવ્યું હતું. નિલ આર્મસ્ટ્રોંગે ચંદ્ર પર પગલાં પાડનાર પ્રથમ માનવી તરીકે ઇતિહાસ રચ્યો. આ ઘટનાને પાંચ દશક વિતી ગયા છે.
નાસાએ ૧૯૬૯માં સરકારી સ્ત્રોત વાપરીને માનવીને ચંદ્ર ઉપર ઉતાર્યો હતો. હવે નાસા પ્રાઇવેટ કંપનીએ ડિઝાઇન કરેલ યાન અને ટેકનોલોજી વાપરીને ફરીવાર મનુષ્યને ચંદ્ર ઉપર ઉતારવા માંગે છે. આ ભવિષ્યનાં પ્લાનમાં શક્ય છે કે નાસા મહીલા અંતરીક્ષયાત્રીને પણ ચંદ્ર ઉપર ઉતારશે. ચંદ્ર પર ઉતરવા માટે તૈયાર કરવામાં આવનારાં સ્પેસ યાનની ડિઝાઇન કરવા માટે સાડા ચાર કરોડ ડોલરનું ઈનામ રાખ્યું છે. આ કાર્ય માટે નાસાએ છેવટે અગીયાર કંપનીને સ્પેસ પ્રોબ ડિઝાઇન કરવા માટે ફાઇનલ કરી છે. હવે 'આર્ટેમિસ' મિશન ૨૦૨૪માં માનવીને ચંદ્ર પર ઉતારશે.
૧૩ મે ૨૦૧૯નાં રોજ નાસાએ તેનાં નવાં મિશન એટલે કે ચંદ્ર પર માનવીને ફરીવાર ઉતારવાનાં કાર્યક્રમને ''પ્રોજેક્ટ આર્ટેમિસ'' નામ આપ્યું છે. ચંદ્રનાં સંદર્ભમાં આ નામ ખુબ જ ફિટ બેસે તેમ છે. અમેરિકાનાં પ્રથમ કાર્યક્રમને 'એપોલો' નામ આપવામાં આવ્યું હતું. એપોલો ગ્રીક દંતકથાનો દેવતા (ગોડ) છે. તેને બે જોડકી બહેનો છે. જેનું નામ 'આર્ટેમિસ' છે. ''આર્ટેમિસ'' ચંદ્રની દેવી માનવામાં આવે છે. નાસાનાં ભવિષ્યનાં મુન મિશન માટે આ નામ યોગ્ય જ છે. 'આર્ટેમિસ' એ શિકારની દેવી પણ ગણાય છે.
તેનો શિકારનો સાથીદાર ''ઓરાયન'' છે. નાસાનાં મુન મિશન 'આર્ટેમિસ' માટે અંતરીક્ષયાત્રીને લઇ જવા લાવવા માટે જે કેપ્સ્યુલ બનાવવામાં આવી રહી છે. તેનું નામ 'ઓરાયન' રાખવામાં આવેલ છે. આમ ચંદ્ર પર માનવીને ઉતારવા માટે એપોલો, આર્ટેમિસ અને ઓરાયન પોતાનું યોગદાન આપશે, આપી ચુક્યાં છે. મહત્વની વાત એ છે કે ''આર્ટેમિસ નામે એક સુંદર સાયન્સ ફિકશન ૨૦૧૭માં પ્રકાશીત થયેલ છે. યોગાનુયોગે આ વાર્તાનાં કેન્દ્રમાં ચંદ્ર પર માનવીએ સ્થાપેલી નાની કોલોની ઉર્ફે ''મુન સીટી''ની વાત છે.
ચંદ્રની ખાસીયતો અને વિજ્ઞાાનની જાણકારી મેળવવા માટે ''આર્ટેમિસ'' ખુબ જ સુંદર સાયન્સ ફિકશન છે. આ કિતાબના લેખક છે ''એન્ડી વેઅર્સ''. જેની ''ધ માર્સીઅન'' નવલકથા ધુમ મચાવી ચુકી હતી. જેનાં ઉપરથી હોલીવુડની એજ નામે બ્લોક બસ્ટર ફિલ્મ પણ બનેલી છે. બે સાયન્સ ફિકશન આપીને એન્ડી વેઅર્સે સાયન્સ ફિકશન રાઇટીંગમાં અલગ મુકામ હાંસલ કર્યો છે. નાસા માટે મુન મિશન બાદનું ટાર્ગેટ મંગળ છે. એન્ડી વેઅર્સે મંગળ અને ચંદ્ર એમ બંનેને કેન્દ્રમાં રાખી બે અદભુત સાયન્સ ફિકશન આપ્યાં છે.
આર્ટેમિસની ઉડતી ઝલક મેળવીએ તો તેનાં કેન્દ્રમાં હિરોઇન જોઝ બસ્વરા છે. 'જોઝ' તેનું ટુંકું નામ છે. મુળ નામ જાસ્મીન છે. ચંદ્ર ઉપર તે ગરીબાઇમાં જીવી રહી છે. પૈસાની તંગી દૂર કરવા એ ખોટું કામ કરવા લલચાય છે. જેનાં કારણે ચંદ્ર ઉપર એક ક્રાઇમ કથાનો જન્મ થાય છે. તે કોફીન સાઇઝનાં એપાર્ટમેન્ટમાં રહે છે.
ચંદ્ર પર સ્થાપેલી 'સીટી' પર પોલીટીકલ કબજો જમાવવા માંગતાં ગુ્રપ સાથે તે સંડોવાય છે. તેનાં નોકરીદાતા બોસનું મર્ડર થઇ જાય છે. આમ... જુની ક્રાઇમ કથા અને વિજ્ઞાાનને અદભુત રીતે એન્ડી વેઅર્સે ગુંથી લીધા છે. પુસ્તક વાંચતાં હેનલેઇન સ્ટાઇલની SF વાંચતા હો તેવો અનુભવ થાય છે.
પ્લાનીંગ અને પૂર્વ ભુમિકા: માનવીને ચંદ્ર પર ફરીવાર ઉતારવા માટે નાસાએ 'આર્ટેમિસ' મિશનનું પ્લાનીંગ કર્યું છે. ૨૦૨૪માં નાસા અમેરીકન ધ્વજને ફરીવાર ચંદ્ર ઉપર લહેરાવશે. આ કાર્યમાં સહયોગ આપવા માટે નાસાએ એક ડઝન જેટલી ંકંપનીઓને ફાયનલ લીસ્ટ 'આઉટ' કરી છે. જેમાં અડધો ડઝન કંપનીઓ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતીપ્રાપ્ત કંપની છે, જે સ્પેસ એક્સપ્લોરેશન અને ટેકનોલોજી વિકાસમાં અગ્રેસર છે.
આગોતરા પ્લાનીંગ મુજબ, ચંદ્ર અને પૃથ્વી વચ્ચે 'ગેટવે' નામનું સ્પેસ સ્ટેશન બાંધશે. બેસ કેમ્પ જેવું આ સ્ટેશન મનુષ્યને ચંદ્ર પર લાવવા લઇ જવા માટેનું 'સ્પેસ પોર્ટ' બનશે. આવનારાં વર્ષોમાં સ્ટેશનનું બાંધકામ શરૂ થશે. આ 'ગેટવે' ચંદ્રની ભ્રમણ કક્ષામાં ફરતું રહેશે. નાસાએ જે કંપનીઓ પર પસંદગી ઉતારી છે તે કંપનીઓ 'આર્ટેમિસ' મિશનનાં ત્રણ મહત્વનાં 'કોસ્પોનેટ' ડિઝાઇન કરશે.
જેમાં 'ટ્રાન્સફર એલિમેન્ટ'નો પણ સમાવેશ થાય છે. આ ટ્રાન્સફર એલિમેન્ટ, ગેટવે અને લો-લ્યુનાર ઓરબીટ વચ્ચે અંતરીક્ષયાત્રીઓની અવરજવર માટે વપરાશે. ઉપરાંત એક મોડયુલનો ઉપયોગ લો લ્યુનાર ઓરબીટ પરથી અંતરીક્ષયાત્રીઓને ચંદ્ર પર ઉતારવા માટે અને ચડવા માટે કરવામાં આવશે.
નાસા, કંપનીઓ માટે સાડા ચાર કરોડ ડોલર કરતાં વધારેનું પ્રાઇઝ મની રાખ્યું છે. ખાનગી કંપની મિશનનાં કુલ ખર્ચનો ૨૦ ટકા જેટલો હિસ્સો પૂરો પાડશે. જેના કારણે સરકારી તિજોરી ઉપર ઓછું ભારણ આપશે. નાસાએ પસંદગી કરેલ કંપનીમાં એરોજેટ રોકેટડાઇન, બ્લ્યુ ઓરીજીન, સ્પેસ એક્સ, બોઇંગ, ડાયનેટીક્સ, બોરકીડ માર્ટીન, માર્ટીન સ્પેસ સીસ્ટમ, નોરથ્રોમ ગુ્રમાન ઈનોવેશન સિસ્ટમ, આર્બીટ બિયોન્ડ, સિઆરા નેવાડા કોર્પોરેશન વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
માર્ચ મહીનામાં નાસાનાં એડમીનીસ્ટ્રેટર જીમ બ્રોડનસ્ટાઇને જાહેરાત કરી હતી કે માનવી પહેલાં ચંદ્ર ઉપર ઉતરશે. ત્યાર બાદ મંગળ ગ્રહ પર સવારી કરવાનું કામ મનુષ્ય કરશે. જે માટેનું ટાર્ગેટ ૨૦૨૮માં રાખ્યું છે. SLS અને ઓરાયન રોકેટનું ટેસ્ટીંગ ૨૦૨૦માં કરવામાં આવશે. વાઇસ પ્રેસીડેન્ટ માઇકપેન્સ જણાવે છે નાસા માનવીને ૨૦૨૪માં ચંદ્રમાં ઉતારશે. નવી 'ડેડલાઇન' ૨૦૨૮નાં ટાર્ગેટથી 'ચાર વર્ષ' વહેલી છે.
ચલો એક બાર ફિર સે... ''મિશન મુન'' હો જાય...
અમેરીકન સરકાર દ્વારા નવું ટાર્ગેટ ૨૦૨૪ આપવામાં આવ્યું છે. જેને પુરૂ કરવા માટે ૧.૬૦ કરોડ ડોલરનું વધારાનાં ભંડોળની જરૂર પડશે. તારીખ નજીકની આપવામાં આવી છે. જેથી નાસા તેને ઝડપથી પહોંચી વળવાની કોશીશ કરે. ચંદ્ર પર માનવીને મોકલવા માટે પાવરફુલ રોકેટ એટલે કે સ્પેસ લોંચ સિસ્ટમ અને અંતરીક્ષયાત્રીને લઈ જનાર લ્યુતાર મોડપુલ કમ કોસ્યુલ 'ઓરાયન'નાં બાંધકામમાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે.
આ ઉપરાંત 'આર્ટેમીશ' મિશન માટે વિશિષ્ટ પ્રકારનાં 'ગેટ વે' ઓરબીટીંગલ્યુનાર સ્ટેશનની રૂપરેખા પણ તૈયાર થઈ નથી. નાસા ઈચ્છે છે કે જે બે અંતરીક્ષયાત્રી ચંદ્ર પર હવે પગ મુકે તેમાં એક વ્યક્તિ ''મહીલા'' હોય તો ખૂબ સારૂ. ચંદ્ર પર પગ મૂકીને મહિલા અંતરીક્ષ યાત્રી કયો 'ઉદ્ગાર' કાઢશે ? લોકોને તેનો ઈંતેઝાર રહેશે.
અમેરિકન પ્રમુખે ૧.૬૦ કરોડ ડોલરનું ભંડોળ (વધારાનું) આપવાની જાહેરાત કરી છે પરંતુ 'આર્ટેમિસ' મિશનને હજી અમેરિકન 'કોંગ્રેસ' પાસેથી મંજુરી મેળવવાની બાકી છે. નાસાનાં એડમીનીસ્ટ્રેટર જીમ બ્રાઈડન સ્ટાઈન કહે છે કે ''૧.૬૦ કરોડ ડોલર એ 'આર્ટેમીસ' મિશન શરૂ કરવા માટેનું માત્ર ડાઉન પેમેન્ટ છે.'' તેમનાં મતે 'આર્ટેમિસ'ને સફળતા અપાવવા માટે હજી ઘણાં બધાં કામ કરવાનાં બાકી છે.
આર્ટેમિસ મિશનનું લેન્ડીંગ, ચંદ્રનાં દક્ષિણ ધુ્રવ પાસે કરાવવામાં આવશે. આ વખતે અંતરીક્ષયાત્રી ચંદ્ર પર પગલા પાડીને, રોક સેમ્પસ એકઠા કરીને કે ધ્વજ ફરકાવીને સંતોષ માનશે નહીં. અંતરીક્ષયાત્રી મંગળ ગ્રહ ઉપર જવા માટે મનુષ્યની ચંદ્ર પર લાંબો સમય હાજરી ટકી રહે તેવા પ્રયત્ન કરવામાં આવશે. નાસાની નવી સ્પેસ લોંચ સિસ્ટમ, અત્યાધુનિક રોકેટ સિસ્ટમ હશે. જે મનુષ્યને માત્ર ચંદ્ર ઉપર નહીં પરંતુ મંગળ ગ્રહ પર ઉતારવા માટે પણ વધારે સક્ષમ અને શક્તિશાળી હશે.
ચંદ્રની ફરતે પ્રદક્ષીણા કરે તેવું ઓરબીટીંગ સ્ટેશન બનાવવામાં આવશે. જે 'લ્યુનાર ગેટ વે' તરીકે ઓળખાશે. આ એક ટેકનોલોજીકલ અને સ્પેસ એક્સપ્લોટેશનનાં સંદર્ભમાં 'બોલ્ડ' નિર્ણય છે. જેનું કદ એક રૂમ રસોડા વાળા સ્ટુડીયો એપાર્ટમેન્ટ જેટલું હશે. જ્યારે પૃથ્વીની ફરતે પ્રદક્ષીણા કરનાર 'ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન' ૬ બેડરૂમનાં ફલેટ જેટલું વિશાળ છે.
''લ્યુનાર ગેટ વે'' એક મહત્વનું પગલું ગણાશે. સ્પેસ એક્સપ્લોટેશનનાં ઈતિહાસમાં, ચંદ્રની પ્રદક્ષીણા કરનારૂ વિશ્વનું પ્રથમ સ્પેસ સ્ટેશન બનશે.ISS કરતાં કદમાં નાનું હોવાથી અંતરીક્ષયાત્રી અહીં લાંબો પડાવ નાખી શકશે નહીં.ISS ઉપર અંતરીક્ષયાત્રી એક વર્ષ કરતાં વધારે સમય સુધી રહી શકે તેવી સ્ટેશનની ક્ષમતા છે.
'લ્યુનાર ગેટ વે' પર અંતરીક્ષયાત્રી મહત્તમ ત્રણ મહીના રોકાણ કરી શકશે. પૃથ્વી પરથી 'ગેટ વે' સુધી પહોંચતા પાંચ દિવસ લાગશે. 'ગેટ વે' પરથી ચંદ્રનો વધારે સારી રીતે અભ્યાસ કરી શકાશે. ઉપરાંત ચંદ્ર પર ઉતરાણ માટે વધારે સારી 'સરફેસ' સપાટી શોધી શકાશે. ઉપરાંત મંગળ ગ્રહની મુલાકાતે જનારા માટે 'ગેટ વે' પ્રથમ પડાવ બનશે.
મંગળ ગ્રહ માટેની સામગ્રી જેવી કે ઓક્સીજન, ફ્યુઅલ, ખોરાક અને સ્પેર પાર્ટસ વગેરે 'ગેટ વે' પરથી મેળવી શકાશે. ગેટવેમાં સ્પેસ લેબોરેટરી, રોબોટીક્સ અને આર્ટીફીશીઅલ ઈન્ટેલીજન્સ વાળી કોમ્પ્યુટર સિસ્ટમ પણ હશે. અંતરીક્ષ યાત્રીઓની ગેરહાજરીમાં તેમનાં પ્રયોગો 'છૈં આગળ વધારશે. નાસા માટે આ સુર્યગ્રહ માળાનાં 'એક્સપ્લોટેશન' માટેનું પ્રથમ ચરણ છે. ૈંજીજી માફક ભવિષ્યમાં તેની સાથે વધારાનાં મોડયુલ જોડવામાં આવશે.
ખાનગી કંપની પણ મંગળ ગ્રહ પર માનવીને ઉતારવા માટે થનગની રહી છે. તેમનાં માટે પણ 'લ્યુનાર ગેટ વે' મદદરૂપ બનશે. ૧૯૬૯માં ૫૦ દાયકા પહેલાં ગયેલા એપોલો-૧૧ કરતાં, ભવિષ્યનું 'આર્ટેમીસ' મિશન ટેકનોલોજીકલ વધારે એડવાન્સ હશે. છ દાયકાનાં સમયગાળામાં સ્પેસ ટેકનોલોજી, બાંધકામ, ઈલેક્ટ્રોનીક્સ, કોમ્પ્યુટર, રોબોટીક્સ અને મટીરીઅલ ડિઝાઈન ક્ષેત્રે 'સંપુર્ણ ક્રાંન્તિ' જેટલો વિકાસ થયો છે.
એપોલો-૧૧ ની સફળતા અને મનુષ્યનાં ચંદ્ર પર પાડેલા પગલાંની ગોલ્ડન જ્યુબીલી જુલાઈ મહીનામાં આવી રહી છે. આ ઘટનાનાં ૫૦ વર્ષ બાદ, નાસા ''આર્ટેમીસ'' દ્વારા નવતર શૈલી અને આધુનિક ટેકનોલોજી વાળુ 'મુન મિશન' પુરૂ કરવા માંગે છે. જેની સફળતા નાસા માટે 'મંગળ'નાં દ્વાર ખોલી આપશે.
એપોલો-11 મિશનની અનોખી ઉજવણી ''ગોલ્ડન જ્યુબીલી'' ટાઇમ...
નાસાએ ૧૯૬૯માં અમેરીકન નાગરીકને ચંદ્ર ઉપર ઉતારીને ઇતિહાસ રચ્યો હતો. આ ઇતિહાસમાં નિલ આર્મસ્ટ્રોંગ, એલ્ડરીન બજ અને માકિલ કોલીન્સ નામનાં ત્રણ અંતરીક્ષયાત્રી અમર થઇ ગયા. એપોલો-૧૧ મિશનમાં આ ત્રણ અંતરીક્ષયાત્રી ચંદ્ર પર માનવી ઉતારવાનાં મિશનમાં ગયા હતાં. ત્રણેય અંતરીક્ષયાત્રીને અલગ અલગ કામ આપવામાં આવ્યું હતું. નિલ આર્મસ્ટ્રોંગે ચંદ્ર પર પગલાં પાડનાર પ્રથમ માનવી તરીકે ઇતિહાસ રચ્યો. આ ઘટનાને પાંચ દશક વિતી ગયા છે.
નાસાએ ૧૯૬૯માં સરકારી સ્ત્રોત વાપરીને માનવીને ચંદ્ર ઉપર ઉતાર્યો હતો. હવે નાસા પ્રાઇવેટ કંપનીએ ડિઝાઇન કરેલ યાન અને ટેકનોલોજી વાપરીને ફરીવાર મનુષ્યને ચંદ્ર ઉપર ઉતારવા માંગે છે. આ ભવિષ્યનાં પ્લાનમાં શક્ય છે કે નાસા મહીલા અંતરીક્ષયાત્રીને પણ ચંદ્ર ઉપર ઉતારશે. ચંદ્ર પર ઉતરવા માટે તૈયાર કરવામાં આવનારાં સ્પેસ યાનની ડિઝાઇન કરવા માટે સાડા ચાર કરોડ ડોલરનું ઈનામ રાખ્યું છે. આ કાર્ય માટે નાસાએ છેવટે અગીયાર કંપનીને સ્પેસ પ્રોબ ડિઝાઇન કરવા માટે ફાઇનલ કરી છે. હવે 'આર્ટેમિસ' મિશન ૨૦૨૪માં માનવીને ચંદ્ર પર ઉતારશે.
આર્ટેમિસ: ફિકશન અને ફેક્ટ ફાઇલ...
તેનો શિકારનો સાથીદાર ''ઓરાયન'' છે. નાસાનાં મુન મિશન 'આર્ટેમિસ' માટે અંતરીક્ષયાત્રીને લઇ જવા લાવવા માટે જે કેપ્સ્યુલ બનાવવામાં આવી રહી છે. તેનું નામ 'ઓરાયન' રાખવામાં આવેલ છે. આમ ચંદ્ર પર માનવીને ઉતારવા માટે એપોલો, આર્ટેમિસ અને ઓરાયન પોતાનું યોગદાન આપશે, આપી ચુક્યાં છે. મહત્વની વાત એ છે કે ''આર્ટેમિસ નામે એક સુંદર સાયન્સ ફિકશન ૨૦૧૭માં પ્રકાશીત થયેલ છે. યોગાનુયોગે આ વાર્તાનાં કેન્દ્રમાં ચંદ્ર પર માનવીએ સ્થાપેલી નાની કોલોની ઉર્ફે ''મુન સીટી''ની વાત છે.
ચંદ્રની ખાસીયતો અને વિજ્ઞાાનની જાણકારી મેળવવા માટે ''આર્ટેમિસ'' ખુબ જ સુંદર સાયન્સ ફિકશન છે. આ કિતાબના લેખક છે ''એન્ડી વેઅર્સ''. જેની ''ધ માર્સીઅન'' નવલકથા ધુમ મચાવી ચુકી હતી. જેનાં ઉપરથી હોલીવુડની એજ નામે બ્લોક બસ્ટર ફિલ્મ પણ બનેલી છે. બે સાયન્સ ફિકશન આપીને એન્ડી વેઅર્સે સાયન્સ ફિકશન રાઇટીંગમાં અલગ મુકામ હાંસલ કર્યો છે. નાસા માટે મુન મિશન બાદનું ટાર્ગેટ મંગળ છે. એન્ડી વેઅર્સે મંગળ અને ચંદ્ર એમ બંનેને કેન્દ્રમાં રાખી બે અદભુત સાયન્સ ફિકશન આપ્યાં છે.
આર્ટેમિસની ઉડતી ઝલક મેળવીએ તો તેનાં કેન્દ્રમાં હિરોઇન જોઝ બસ્વરા છે. 'જોઝ' તેનું ટુંકું નામ છે. મુળ નામ જાસ્મીન છે. ચંદ્ર ઉપર તે ગરીબાઇમાં જીવી રહી છે. પૈસાની તંગી દૂર કરવા એ ખોટું કામ કરવા લલચાય છે. જેનાં કારણે ચંદ્ર ઉપર એક ક્રાઇમ કથાનો જન્મ થાય છે. તે કોફીન સાઇઝનાં એપાર્ટમેન્ટમાં રહે છે.
ચંદ્ર પર સ્થાપેલી 'સીટી' પર પોલીટીકલ કબજો જમાવવા માંગતાં ગુ્રપ સાથે તે સંડોવાય છે. તેનાં નોકરીદાતા બોસનું મર્ડર થઇ જાય છે. આમ... જુની ક્રાઇમ કથા અને વિજ્ઞાાનને અદભુત રીતે એન્ડી વેઅર્સે ગુંથી લીધા છે. પુસ્તક વાંચતાં હેનલેઇન સ્ટાઇલની SF વાંચતા હો તેવો અનુભવ થાય છે.
પ્લાનીંગ અને પૂર્વ ભુમિકા: માનવીને ચંદ્ર પર ફરીવાર ઉતારવા માટે નાસાએ 'આર્ટેમિસ' મિશનનું પ્લાનીંગ કર્યું છે. ૨૦૨૪માં નાસા અમેરીકન ધ્વજને ફરીવાર ચંદ્ર ઉપર લહેરાવશે. આ કાર્યમાં સહયોગ આપવા માટે નાસાએ એક ડઝન જેટલી ંકંપનીઓને ફાયનલ લીસ્ટ 'આઉટ' કરી છે. જેમાં અડધો ડઝન કંપનીઓ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતીપ્રાપ્ત કંપની છે, જે સ્પેસ એક્સપ્લોરેશન અને ટેકનોલોજી વિકાસમાં અગ્રેસર છે.
આગોતરા પ્લાનીંગ મુજબ, ચંદ્ર અને પૃથ્વી વચ્ચે 'ગેટવે' નામનું સ્પેસ સ્ટેશન બાંધશે. બેસ કેમ્પ જેવું આ સ્ટેશન મનુષ્યને ચંદ્ર પર લાવવા લઇ જવા માટેનું 'સ્પેસ પોર્ટ' બનશે. આવનારાં વર્ષોમાં સ્ટેશનનું બાંધકામ શરૂ થશે. આ 'ગેટવે' ચંદ્રની ભ્રમણ કક્ષામાં ફરતું રહેશે. નાસાએ જે કંપનીઓ પર પસંદગી ઉતારી છે તે કંપનીઓ 'આર્ટેમિસ' મિશનનાં ત્રણ મહત્વનાં 'કોસ્પોનેટ' ડિઝાઇન કરશે.
જેમાં 'ટ્રાન્સફર એલિમેન્ટ'નો પણ સમાવેશ થાય છે. આ ટ્રાન્સફર એલિમેન્ટ, ગેટવે અને લો-લ્યુનાર ઓરબીટ વચ્ચે અંતરીક્ષયાત્રીઓની અવરજવર માટે વપરાશે. ઉપરાંત એક મોડયુલનો ઉપયોગ લો લ્યુનાર ઓરબીટ પરથી અંતરીક્ષયાત્રીઓને ચંદ્ર પર ઉતારવા માટે અને ચડવા માટે કરવામાં આવશે.
નાસા, કંપનીઓ માટે સાડા ચાર કરોડ ડોલર કરતાં વધારેનું પ્રાઇઝ મની રાખ્યું છે. ખાનગી કંપની મિશનનાં કુલ ખર્ચનો ૨૦ ટકા જેટલો હિસ્સો પૂરો પાડશે. જેના કારણે સરકારી તિજોરી ઉપર ઓછું ભારણ આપશે. નાસાએ પસંદગી કરેલ કંપનીમાં એરોજેટ રોકેટડાઇન, બ્લ્યુ ઓરીજીન, સ્પેસ એક્સ, બોઇંગ, ડાયનેટીક્સ, બોરકીડ માર્ટીન, માર્ટીન સ્પેસ સીસ્ટમ, નોરથ્રોમ ગુ્રમાન ઈનોવેશન સિસ્ટમ, આર્બીટ બિયોન્ડ, સિઆરા નેવાડા કોર્પોરેશન વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
માર્ચ મહીનામાં નાસાનાં એડમીનીસ્ટ્રેટર જીમ બ્રોડનસ્ટાઇને જાહેરાત કરી હતી કે માનવી પહેલાં ચંદ્ર ઉપર ઉતરશે. ત્યાર બાદ મંગળ ગ્રહ પર સવારી કરવાનું કામ મનુષ્ય કરશે. જે માટેનું ટાર્ગેટ ૨૦૨૮માં રાખ્યું છે. SLS અને ઓરાયન રોકેટનું ટેસ્ટીંગ ૨૦૨૦માં કરવામાં આવશે. વાઇસ પ્રેસીડેન્ટ માઇકપેન્સ જણાવે છે નાસા માનવીને ૨૦૨૪માં ચંદ્રમાં ઉતારશે. નવી 'ડેડલાઇન' ૨૦૨૮નાં ટાર્ગેટથી 'ચાર વર્ષ' વહેલી છે.
ચલો એક બાર ફિર સે... ''મિશન મુન'' હો જાય...
અમેરીકન સરકાર દ્વારા નવું ટાર્ગેટ ૨૦૨૪ આપવામાં આવ્યું છે. જેને પુરૂ કરવા માટે ૧.૬૦ કરોડ ડોલરનું વધારાનાં ભંડોળની જરૂર પડશે. તારીખ નજીકની આપવામાં આવી છે. જેથી નાસા તેને ઝડપથી પહોંચી વળવાની કોશીશ કરે. ચંદ્ર પર માનવીને મોકલવા માટે પાવરફુલ રોકેટ એટલે કે સ્પેસ લોંચ સિસ્ટમ અને અંતરીક્ષયાત્રીને લઈ જનાર લ્યુતાર મોડપુલ કમ કોસ્યુલ 'ઓરાયન'નાં બાંધકામમાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે.
આ ઉપરાંત 'આર્ટેમીશ' મિશન માટે વિશિષ્ટ પ્રકારનાં 'ગેટ વે' ઓરબીટીંગલ્યુનાર સ્ટેશનની રૂપરેખા પણ તૈયાર થઈ નથી. નાસા ઈચ્છે છે કે જે બે અંતરીક્ષયાત્રી ચંદ્ર પર હવે પગ મુકે તેમાં એક વ્યક્તિ ''મહીલા'' હોય તો ખૂબ સારૂ. ચંદ્ર પર પગ મૂકીને મહિલા અંતરીક્ષ યાત્રી કયો 'ઉદ્ગાર' કાઢશે ? લોકોને તેનો ઈંતેઝાર રહેશે.
અમેરિકન પ્રમુખે ૧.૬૦ કરોડ ડોલરનું ભંડોળ (વધારાનું) આપવાની જાહેરાત કરી છે પરંતુ 'આર્ટેમિસ' મિશનને હજી અમેરિકન 'કોંગ્રેસ' પાસેથી મંજુરી મેળવવાની બાકી છે. નાસાનાં એડમીનીસ્ટ્રેટર જીમ બ્રાઈડન સ્ટાઈન કહે છે કે ''૧.૬૦ કરોડ ડોલર એ 'આર્ટેમીસ' મિશન શરૂ કરવા માટેનું માત્ર ડાઉન પેમેન્ટ છે.'' તેમનાં મતે 'આર્ટેમિસ'ને સફળતા અપાવવા માટે હજી ઘણાં બધાં કામ કરવાનાં બાકી છે.
આર્ટેમિસ મિશનનું લેન્ડીંગ, ચંદ્રનાં દક્ષિણ ધુ્રવ પાસે કરાવવામાં આવશે. આ વખતે અંતરીક્ષયાત્રી ચંદ્ર પર પગલા પાડીને, રોક સેમ્પસ એકઠા કરીને કે ધ્વજ ફરકાવીને સંતોષ માનશે નહીં. અંતરીક્ષયાત્રી મંગળ ગ્રહ ઉપર જવા માટે મનુષ્યની ચંદ્ર પર લાંબો સમય હાજરી ટકી રહે તેવા પ્રયત્ન કરવામાં આવશે. નાસાની નવી સ્પેસ લોંચ સિસ્ટમ, અત્યાધુનિક રોકેટ સિસ્ટમ હશે. જે મનુષ્યને માત્ર ચંદ્ર ઉપર નહીં પરંતુ મંગળ ગ્રહ પર ઉતારવા માટે પણ વધારે સક્ષમ અને શક્તિશાળી હશે.
ચંદ્રની ફરતે પ્રદક્ષીણા કરે તેવું ઓરબીટીંગ સ્ટેશન બનાવવામાં આવશે. જે 'લ્યુનાર ગેટ વે' તરીકે ઓળખાશે. આ એક ટેકનોલોજીકલ અને સ્પેસ એક્સપ્લોટેશનનાં સંદર્ભમાં 'બોલ્ડ' નિર્ણય છે. જેનું કદ એક રૂમ રસોડા વાળા સ્ટુડીયો એપાર્ટમેન્ટ જેટલું હશે. જ્યારે પૃથ્વીની ફરતે પ્રદક્ષીણા કરનાર 'ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન' ૬ બેડરૂમનાં ફલેટ જેટલું વિશાળ છે.
લ્યુનાર ગેટ વે: અનોખો કોન્સેપ્ટ
'લ્યુનાર ગેટ વે' પર અંતરીક્ષયાત્રી મહત્તમ ત્રણ મહીના રોકાણ કરી શકશે. પૃથ્વી પરથી 'ગેટ વે' સુધી પહોંચતા પાંચ દિવસ લાગશે. 'ગેટ વે' પરથી ચંદ્રનો વધારે સારી રીતે અભ્યાસ કરી શકાશે. ઉપરાંત ચંદ્ર પર ઉતરાણ માટે વધારે સારી 'સરફેસ' સપાટી શોધી શકાશે. ઉપરાંત મંગળ ગ્રહની મુલાકાતે જનારા માટે 'ગેટ વે' પ્રથમ પડાવ બનશે.
મંગળ ગ્રહ માટેની સામગ્રી જેવી કે ઓક્સીજન, ફ્યુઅલ, ખોરાક અને સ્પેર પાર્ટસ વગેરે 'ગેટ વે' પરથી મેળવી શકાશે. ગેટવેમાં સ્પેસ લેબોરેટરી, રોબોટીક્સ અને આર્ટીફીશીઅલ ઈન્ટેલીજન્સ વાળી કોમ્પ્યુટર સિસ્ટમ પણ હશે. અંતરીક્ષ યાત્રીઓની ગેરહાજરીમાં તેમનાં પ્રયોગો 'છૈં આગળ વધારશે. નાસા માટે આ સુર્યગ્રહ માળાનાં 'એક્સપ્લોટેશન' માટેનું પ્રથમ ચરણ છે. ૈંજીજી માફક ભવિષ્યમાં તેની સાથે વધારાનાં મોડયુલ જોડવામાં આવશે.
ખાનગી કંપની પણ મંગળ ગ્રહ પર માનવીને ઉતારવા માટે થનગની રહી છે. તેમનાં માટે પણ 'લ્યુનાર ગેટ વે' મદદરૂપ બનશે. ૧૯૬૯માં ૫૦ દાયકા પહેલાં ગયેલા એપોલો-૧૧ કરતાં, ભવિષ્યનું 'આર્ટેમીસ' મિશન ટેકનોલોજીકલ વધારે એડવાન્સ હશે. છ દાયકાનાં સમયગાળામાં સ્પેસ ટેકનોલોજી, બાંધકામ, ઈલેક્ટ્રોનીક્સ, કોમ્પ્યુટર, રોબોટીક્સ અને મટીરીઅલ ડિઝાઈન ક્ષેત્રે 'સંપુર્ણ ક્રાંન્તિ' જેટલો વિકાસ થયો છે.
એપોલો-૧૧ ની સફળતા અને મનુષ્યનાં ચંદ્ર પર પાડેલા પગલાંની ગોલ્ડન જ્યુબીલી જુલાઈ મહીનામાં આવી રહી છે. આ ઘટનાનાં ૫૦ વર્ષ બાદ, નાસા ''આર્ટેમીસ'' દ્વારા નવતર શૈલી અને આધુનિક ટેકનોલોજી વાળુ 'મુન મિશન' પુરૂ કરવા માંગે છે. જેની સફળતા નાસા માટે 'મંગળ'નાં દ્વાર ખોલી આપશે.
No comments:
Post a Comment